Jakość materiałów i temperatura to nie wszystko, co wpływa na wykonanie odlewów precyzyjnych. Za jakością detalu stoją konkretne wymagania, które regulują cały proces – od przygotowania modelu po końcową kontrolę gotowego produktu. Przedstawiamy jakie normy dopuszczają odlewy precyzyjne do użytku.
Standardy tolerancji odlewów precyzyjnych według normy ISO 8062-3
Jedną z najważniejszych norm, jakie stosuje się przy produkcji odlewów metodą traconego wosku, jest ISO 8062-3. To dokument, który klasyfikuje dopuszczalne odchyłki wymiarowe oraz geometryczne dla różnych typów odlewów, w tym inwestycyjnych. Norma wprowadza pojęcia takie jak DCTG (klasy tolerancji wymiarowej), GCTG (klasy tolerancji geometrycznej) oraz RMAG (naddatki na obróbkę).
Oznacza to, że w zależności od wymiaru nominalnego odlewu precyzyjnego, można przypisać mu określony zakres odchyleń. Im mniejszy wymiar, tym niższe są dopuszczalne różnice względem modelu. Ma to duże znaczenie w przypadku np. części do kruszarek, które muszą być precyzyjnie dopasowane bez dodatkowego szlifowania czy obróbki ręcznej. Norma ISO 8062-3 uwzględnia także metodę odlewania, co czyni ją uniwersalnym narzędziem przy planowaniu produkcji.
Normy techniczne odlewów precyzyjnych
Poza tolerancjami wymiarowymi odlewy precyzyjne muszą spełniać także inne wymagania materiałowe i strukturalne. Dobór odpowiedniej normy zależy m.in. od rodzaju surowca i docelowego zastosowania detalu. Dla elementów staliwnych stosuje się zazwyczaj PN-EN 10213, natomiast dla odlewy żeliwne — PN-EN 1561 lub 1563. W przypadku stopów metali nieżelaznych np. brązu obowiązuje norma PN-EN 1982.
Wspólną cechą tych dokumentów jest określenie właściwości mechanicznych, takich jak wytrzymałość na rozciąganie, twardość, odporność na pękanie, a także składu chemicznego danego materiału. Normy techniczne definiują również warunki cieplnej obróbki wyżarzającej i wpływają na decyzje dotyczące zastosowania np. obróbki mechanicznej CNC. Od ich przestrzegania zależy trwałość gotowego wyrobu oraz jego zgodność z oczekiwaniami klienta i specyfikacją techniczną projektu.
Normy kontroli jakości odlewów precyzyjnych
Oprócz wymagań dotyczących produkcji i materiału odlewy precyzyjne muszą przejść odpowiednie testy jakościowe. Przestrzegane są tu przede wszystkim normy badań nieniszczących, które pozwalają wykryć ukryte wady wewnętrzne i powierzchniowe bez ingerencji w strukturę odlewu. Najczęściej stosuje się badania penetracyjne lub magnetyczno-proszkowe. ISO 9712 określa wymagane kwalifikacje personelu wykonującego te testy, co ma zapewnić najwyższą dokładność procesu.
W wielu przypadkach wykorzystuje się również kontrolę rentgenowską lub ultradźwiękową, zwłaszcza gdy odlewy są przeznaczone do pracy w warunkach wysokiego ciśnienia lub temperatury. Normy jakości obejmują również wymogi dotyczące zgodności z dokumentacją techniczną, kontroli wymiarów końcowych oraz dokładności wykonania modeli odlewniczych. Przestrzeganie tych procedur pozwala zminimalizować ryzyko awarii i zapewnia klientowi pełną identyfikowalność oraz powtarzalność produkcji.
Odlewy precyzyjne to efekt nie tylko technologii, ale też dbałości o każdy etap produkcji. Właśnie dlatego tak ważne jest, by znać obowiązujące normy i rozumieć ich znaczenie w praktyce. Jeśli szukasz wsparcia w realizacji odlewów zgodnych z wymaganiami branżowymi, skontaktuj się z nami — chętnie doradzimy i pomożemy dobrać odpowiednie rozwiązania.
